Russkaja gieograficzeskaja azbuka: А как Archangielsk
Stolica rosyjskiej północy nosi w sobie pamięć o niezwykłej kulturze tutejszych mieszkańców. Sam obwód archangielski znany jest z silnych mrozów, wielkich przestrzeni i arktycznej fauny.
Rzeźba "Archangielski chłop" ("Archangielskij mużik"), upamiętniejąca twórczość Stiepana Pisachowa - pisarza, enografa i malarza, piewcy miejscowego folkloru. Źródło: www.newpix.ru
- warto zobaczyć również inne zdjęcia z tej strony.
Miasto Archangielsk zawdzięcza swoją nazwę patronowi, archaniołowi Michałowi: w języku rosyjskim archanioł to archangieł.
Archangielsk wczoraj... Trzeba przyznać, że mieszkańcy rzadko mieli powody, by wzywać pomocy wodza zastępów niebieskich: ich miasto położone jest na północy Europy, u ujścia rzeki Dźwiny, która wpada do Morza Białego. Ten surowy, niegościnny teren przez długi czas skutecznie odstraszał ewentualnych intruzów. Śmiałków, którzy mogliby poszukiwać przygód w tym rejonie, było niewielu, a jeszcze mniej powracało z życiem. Dopiero w XVI w. statek angielskiego podróżnika Richarda Chancellora dopłynął do ujścia Dźwiny; następnie przybysz wyprawił się saniami do Moskwy, gdzie podejmował go sam car Iwan Groźny. Efektem wizyty było ożywienie miejsca, w którym wylądowali Anglicy: zaczęły tam powstawać zachodnie faktorie, co przyciągało rosyjskich kupcy. Faktorie skupione były w osadzie Nowochołmogory, której znaczenie wzrosło, gdy z rozkazu cara utworzono tam twierdzę. Iwan zaczął w tym czasie snuć plany mocarstwowe, co budziło niepokój Szwedów i mogło wywołać ich gwałtowną reakcję. Wybór archanioła Michała jako opiekuna strategicznie ważnego miejsca był więc bardzo wymowny. W roku 1584 osada stała się miastem i uzyskała obecną nazwę. Przez cały XVII wiek Archangielsk stanowił główny port Rosji i utracił swoje znaczenie dopiero w następnym stuleciu na rzecz Petersburga. Spod Archangielska pochodził wielki rosyjski uczony, Michaił Łomonosow - przyrodnik, fizyk, chemik, astronom i poeta. W XIX wieku rola miasta znowu wzrosła w związku z nowymi odkryciami geograficznymi i intensywną eksploracją Arktyki. W czasie II wojny światowej Archangielsk był jednym z portów, poprzez które ZSRR otrzymywał amerykańską pomoc w ramach Lend-Lease-Act.
...i dziś
Współczesny Archangielsk liczy sobie ok. 358 tysięcy mieszkańców (dane ze strony miasta z roku 2014) i stanowi centrum obwodu. Warto wiedzieć, że choć sam obwód jest największą pod względem obszaru jednostką administracyjną w Europie, to zamieszkuje w nim nieco ponad milion osób.
Miasto stanowi ważne centrum przemysłowe (m.in. jest ośrodkiem przemysłu drzewnego), odgrywa również istotną rolę jako węzeł komunikacyjny. Zadaniem założonyego w 2010 r. Północnego (Akrtycznego) Uniwersytetu Federalnego im. Łomonosowa jest prowadzenie szerokich studiów nad rosyjską północą i możliwościami jej oswojenia i jednocześnie zachowania jej pierwotnego piękna.
Ogólną rolę miasta podkreśla fakt, że znajduje się ono na banknocie 500-rublowym.
500 rubli. Dostępne na rosyjskiej Wikipedii.
Dla podróżników
Archangielsk zainteresuje zarówno tych, którzy chcieliby odkryć kulturę rosyjskiej północy, jak i osoby zwabione cudami Arktyki. Pierwsi mogą pospacerować po tzw. Czumbarowce, czyli prospekcie Czumbarowa-Łuczyńskiego, na której zachowały się liczne drewniane domy. Jeżeli ktoś chciałby poznać życie mieszkańców rosyjskiej północy w dawnych wiekach, koniecznie powinien zwiedzić skansen Małyje Korieły, zlokalizowany 25 km od miasta. Jest to jedno z najbardziej znanych rosyjskich muzeów pod gołym niebem.
Skansen Małyje Korieły. Ze strony pomorland.travel
Wracając na samą Czumbarkę: znajduje się na niej również chrakterystyczny pomnik archangielskiego chłopa z opowieści, które pracowicie spisywał miłośnik rosyjskiej północy, Stiepan Pisachow. Do innych znanych archangielskich figur można zaliczyć statuę cara Piotra I (uwiecznioną na banknocie 500-rublowym) lub pomnik wdzięczności fokom, które w czasach głodu ratowały mieszkańców przed masową śmiercią.
Na zakończenie dwa słowa o przyrodzie. Daleko od Archangielska, na wyspie Nowa Ziemia znajduje się szczególnie chroniony park narodowy "Rosyjska Arktyka" ("Russkaja Arktika"). Żyją tam niedźwiedzie i lisy polarne oraz urie, natomiast woda jest środowiskiem morsa, foki i wieloryba grenlandzkiego. Dlatego warto rozpatrywać Archangielsk również jako bazę dla takiej niezwykłej podróży.
