Russkaja gieograficzeskaja azbuka: Б как Biełgorod
W Rosji to ponoć jedno z najlepszych miast do życia. Leży w odległości 80 kilometrów od Charkowa, na pograniczu rosyjsko-ukraińskim. Odcisnęła się na nim dramatyczna historia obu narodów.
Konfilikt na Ukrainie, który rozpoczął się w marcu 2014 r., nie ominął i Charkowa. Miały tam miejsce masowe demonstracje grup związanych z Majdanem, które przeszły następnie do zamieszek. Na dachach budynków administracji na krótko pojawiły się rosyjskie flagi. W kwietniu jednak Ukraina odzyskała kontrolę nad tym miastem i Charków nie podzielił losu Doniecka i Ługańska.
Piszę o tym dlatego, że źródeł prorosyjskich wystąpień w Charkowie szukano po drugiej stronie granicy, wskazując na pełne mężczyzn autobusy z Biełgorodu. W tym czasie wjazd obywateli Rosji na Ukrainę nie był problemem - wystarczył dowód osobisty (obecnie musi być to paszport).
Wszystkie wymienione miasta stanowią część jednej historycznej prowincji, czyli Ukrainy Słobodzkiej, ziemi należącej do Kozaków, ale nad którą od XVII wieku sprawowała kontrolę Moskwa. Niejako symbolem tej historii jest pomnik księcia kijowskiego Włodzimierza w Biełgorodzie.
Pomnik księcia Włodzimierza Kijowskiego i panorama Biełgoroda. Źrodło: www.dobrohot31.com
Sam Biełgorod został załozony w 1593 r. jako ważna twierdza, broniąca przed najazdami Tatarów z Dzikich Pól. Zbudowaniu w tym miejscu fortecy sprzyjała lokalizacja nad rzeką Siewierskij Doniec (czy po prostu Doniec). Nazwa oznacza "Białe Miasto", inne spotykane w kronikach określenie to "Biała Wieża".
W swojej historii miasto wielokrotnie przechodziło dramatyczne koleje losu: niegdyś zdobywali je Polacy i Litwini lub Kozacy zaporoscy, podczas I wojny światowej na krótko było w rękach niemieckich. Trudne momenty miasto przechodziło w czasach rewolucji i wojny domowej, przechodząc od czerwonych do białych i znów do bolszewików. Mogło ono również stać się ukraińskim miastem: pretendowały do niego Hetmanat oraz rząd radzieckiej Ukrainy (więcej pisałem o tym tutaj). Podczas II wojny światowej okolice miasta również były areną dramatycznych walk, w tym rejonie miał miejsce końcowy etap bitwy na Łuku Kurskim.
Biełgorod dzisiaj Od ponad dziesięciu lat miasto regularnie uczestniczy w ogólnokrajowych turniejach o tytuł "najlepiej rozwiniętego miasta" i zawsze plasuje się w ścisłej czołówce. W roku 2014 zajęło trzecie miejsce w konkursie na najlepiej zagospodarowane miasto w kategorii ośrodka powyżej 100 tys. osób (informacja z Wikipedii za stroną www.bel.ru). Przyznam, że aż wpisałem w wyszukiwarce frazę "co dobrego jest w Biełgorodzie". Na kilku stronach najwięcej było komentarzy chwalących miasto za to, że jest czyste. Bardzo ciekawe uwagi można wyczytać w zeszłorocznym reportażu ze strony www.belpressa.ru, gdzie przytaczano wyniki badań organizacji samorządowej Gorodskije Proekty. Autorzy badania sprawdzali rosyjskie miasta pod względem liczby studentów, statystyki popełnionych przestępstw oraz migracji do innych ośrodków w kraju i za granicą. Biełgorod uplasował się na piątym miejscu spośród dwudziestu pięciu badanych.
Z tego samego reportażu wynika, że miasto jeszcze bardzo wiele potrzebuje do rozwoju: ponad trzystutysięczny ośrodek potrzebuje przede wszystkim rozwoju sektora usług. Dodatkową uwagą mogą być też skargi internautów związane z niezbyt urozmaiconą ofertą kulturalną. Są to jednak zadania, przed którymi stoją chyba prawie wszystkie miasta rosyjskie.
Co warto zwiedzić? Panorama Biełgoroda, zwłaszcza dzielnic sypialnych, nie wyróżnia się niczym niezwykłym. Nocne zdjęcia mogą być po prostu ładne, ale podobnie można sfotografować właściwie jakiekolwiek inne miasto.
Nocny Biełgorod, widok z Góry Charkowskiej. Źródło: www.nesiditsa.ru
Absolutnie nie oznacza to jednak, że w mieście nie ma nic wartego uwagi. Dowodem na to mogą być chociażby zdjęcia prawosławnych świątyń: cerkwi Uspieńsko-Nikolskiej lub Preobrażenskiego soboru (katedry).
Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Bogurodzicy i św. Mikołaja Cudotwórcy (tzw. Uspieńsko-Nikołajewska) z XVIII w. Źródło: Wikipedia.
Katedra Przemienienia Pańskiego (tzw. Preobrażenskij sobor), 1813 r. Źródło: strona katedry, www.belfavor.ru
Spośród innych miejsc, do których najczęściej wybierają się turyści, zaliczyć można muzea, m.in. muzeum regionalne oraz Muzeum Bitwy Kurskiej.
Podsumowując: z powodu swojej przeszłości Biełgorod jest miastem, od którego można zacząć zwiedzanie Ukrainy. Mimo sytuacji opisanej na początku tekstu do tej pory między miastami kursuje tanie połączenie autobusowe. Jeżeli natomiast ktoś planuje podróż po samej Rosji, również nie powinien pominąć dzisiejszego miasta. Biełgorod, podobnie jak Kursk czy Orzeł, uosabia starą prowincję znaną chociażby z powieści Turgieniewa i jednocześnie krwawe zmagania w roku 1943.
Czasami na zakończenie tekstu dorzucam jakiś polski wątek.
Na opolskim rynku stoi kierunkowskaz z nazwami miast partnerskich. Wśród nich widnieje i Biełgorod. Odległość: 1505 kilometrów.
