Russkaja gieograficzeskaja azbuka: В как Włodzimierz
Jedno z miast Złotego Pierścienia, perła architektury. Na pewno pojawiłby się we wschodniosłowiańskiej wersji "Gry o tron". Tam też znajduje się bodaj najsłynniejsze więzienie w Rosji.
Złota Brama we Włodzimierzu. Źródło: vladimirgid.ru
Nie jestem pierwszą osobą, która zadaje sobie pytanie, dlaczego do tej pory nikt na wschód od Łaby nie pokusił się o stworzenie cyklu na kształt "Gry o tron". Mieszanka fantastyki bazującej na mitach Słowian (niczym w "Wiedźminie" Sapkowskiego) oraz burzliwej historii dałaby osiągnąć piorunujący efekt. Należałoby wprawdzie przyznać, że w historii Piastów, Przemyślidów czy Rurykowiczów mało jest sympatycznych stron, ale wychowana na zachodnich serialach publiczność lubi połączenie przemocy, seksu i polityki.
Gdyby w Rosji lub na Ukrainie ktokolwiek odważył się stworzyć taki rodzimy serial bazujący na dziejach Rusi Kijowskiej, mongolskiej zimy mógłby oczekiwać właśnie Włodzimierz. Gród Władimira aż kipi od skojarzeń z fantastyką: miasto wchodzi przecież w skład Złotego Pierścienia. Miasto, często nazywane Włodzimierzem nad Klaźmą (w celu odróżnienia od znajdującego się na Ukrainie Włodzimierza Wołyńskiego) należy obok Nowogrodu Wielkiego i Kijowa do najstarszych miast ruskich. Jego patronem jest zresztą książę nowogrodzki Włodzimierz Wielki (ros. Władimir, ukr. Wołodymyr, biał. Uładzimir), który w 988 r. przyjął chrzest oraz podbił Kijów i przeniósł tam stolicę swego państwa. Podczas rozbicia dzielnicowego, które rozpoczęło się w XII wieku, książęta włodzimierscy uzyskali ogromne znaczenie: szczególnie zasłużyli się dla grodu Andrzej Bogolubski oraz Wsiewołod Wielkie Gniazdo. Najazd mongolski w XIII wieku był jednak ogromnym ciosem dla miasta, które w późniejszych wiekach utraciło inicjatywę na rzecz Nowogrodu Wielkiego a później Moskwy.
W czasach nowożytnych miasto było stolicą gubernii włodzimierskiej, zaś od 1944 roku stanowi centrum obwodu włodzimierskiego. Obecnie mieszka tu około 350 tysięcy osób.
Zabytki
Złotego Pierścienia Rosji to ogólne określenie przynajmniej ośmiu (gdyż podawane są różne liczby) miast, w których zachowały się szczególnie cenne pamiątki architektury ruskiej. O dawnej potędze miasta świadczy już chociażby reprezentacyjna Złota Brama z 1164 r., wzniesiona za panowania księcia Andrzeja Bogolubskiego. Na polecenie tego samego władcy, który uczynił Włodzimierz swoją siedzibą, wzniesiono również katedrę Zaśnięcia Matki Bożej (Uspienskij sobor). Świątynia ta miała przyćmić sławę kijowskiej katedry św. Zofii (Sofijskij sobor) i podkreślić znacznie nowej stolicy. Warto wiedzieć, że w katedrze zachowały się oryginalne freski najsłynniejszego artysty dawnej Rusi, Andrzeja Rublowa.
Uspienskij sobor. Źródło: vladimirgid.ru
Jeden z następców Bogolubskiego, książę Wsiewołod Wielkie Gniazdo, wybudował pod koniec XII w. katedrę św. Dymitra (Dmitrijewskij sobor), do dziś będącą świadectwem kunsztu ruskich budowniczych. Także za panowania Wsiewołoda ufundowany został klasztor p.w. Bożego Narodzenia (Rożdiestwienskij monastyr'). Poniżej kilka fotografii różnych świątyń prawosławnych (łącznie w całym mieście jest ich bez mała trzydzieści). Wszystkie fotografie pochodzą ze strony vladimirgid.ru
Nad szczególnie cennymi świątyniami oraz budynkami świeckimi (takimi jak domy kupieckie) we Włodzimierzu i pobliskim Suzdalu pieczę sprawuje instytucja muzealna. Najstarsze zabytki (m.in. Złota Brama lub Uspienskij sobor) zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Miasto znane jest nie tylko ze swoich zabytków. Wiele osób ma inne powody, aby wspominać o Włodzimierzu: tu znajduje się sławny Władimirskij centrał. Jest to więzienie założone jeszcze za czasów Katarzyny II, ochoczo korzystały zeń zarówno władze carskie, jak i komunistyczne. Obecnie przebywają w nim więźniowie szczególnie niebezpieczni, dodatkowo w budynku mieści się też muzeum. Władimirskij centrał upamiętnił w latach dziewięćdziesiątych w swojej piosence Michaił Krug; dziś jest to jeden z najbardziej znanych "błatnych" utworów (czyli poświęconych środowisku przestępczemu). Być może niektórzy pamiętają tę piosenkę z filmu "Lewiatan" A.Zwiagincewa.
Piosenka "Władimirskij centrał", autorstwo i wyk. Michaił Krug. 2000 rok.
Włodzimierz dzieli od Moskwy zaledwie 180 kilometrów. Z Dworca Kurskiego (który z kolei rozsławił Wieniedikt Jerofiejew w poemacie "Moskwa - Pietuszki") codziennie kursują pociągi podmiejskie, tzw. elektriczki. Czas jazdy wynosi około 2 godzin 40 minut, cena biletu: około 700 rubli (mniej więcej 35 złotych). W ostatnich latach Koleje Rosyjskie zaczęły wypuszczać coraz więcej pociągów pospiesznych: na linii Moskwa-Włodzimierz kursuje "Łastoczka" ("Jaskółka") oraz "Striż" ("Jerzyk"). W jednym i drugim wypadku można dojechać do Włodzimierza już w ciągu niemal półtorej godziny. Koszt takiej podróży to w przypadku biletu drugiej klasy od ok. 1000 do 1500 (mniej więcej 50-75 zł). Z Włodzimierza można wyprawić się i dalej: stamtąd kursują elektriczki do Niżnego Nowogrodu. Ale o tym w innym tekście...
